Pelvik Taban Sağlığı Bozulursa Neler Olabilir?
Pelvik taban fonksiyon bozukluğu olması çeşitli şekillerde karşımıza çıkabilir.
Pelvik tabanın destekleyici yapısının bozulması sonucu organ sarkmaları, idrar ve dışkı kaçırmaları olabilir. Gevşeme özelliğinde meydana gelen bozulmalar sonucu kabızlık, işeme fonksiyonunda bozukluklar, tekrarlı idrar yolları enfeksiyonları ve ağrılı cinsel ilişki olabilir. Cinsel aktivite sırasındaki rollerinde bozulmalar sonucu ise vajinismus, ağrılı cinsel ilişki (disparoni), erektil fonksiyon bozukluklukları vb. durumlar karşımıza çıkabilir.
Fizyoterapi Nedir ve Fizyoterapist Kimdir?
Fizyoterapi; yaşam süresi boyunca maksimum hareket ve fonksiyonel yeteneği geliştirmek, sürdürmek ve bunu eski haline getirmek isteyen bireylere ve popülasyonlara fizyoterapistler tarafından sağlanan hizmetler olarak tanımlanmaktadır. (1)
Fizyoterapist ise Resmi Gazete’de belirtilen hali ile, fizyoterapi alanında lisans eğitimi veren fakültelerden mezun sağlık çalışanıdır. 4 yıl boyunca eğitim gören fizyoterapistler, kişilerin fiziksel aktivitelerini düzenlemek ve hareket kabiliyetlerini artırmak için gerekli ölçüm ve testleri uygulayarak koruyucu ve geliştirici protokolleri planlarlar ve uygularlar. Hastalık durumlarında ise ilgili sağlık çalışanlarıyla birlikte çalışarak hareket ve fiziksel fonksiyon bozukluklarını ortadan kaldırmak ve iyileştirmek amacıyla gerekli uygulamaları yaparlar.
Günümüzde fizyoterapistler birçok alanda özelleşmektedirler. Özelleşme alanlarından bir tanesi de Kadın-Erkek Sağlığı ve Pelvik Taban Sağlığı’dır. Kadın sağlığı fizyoterapistleri sadece ürojinekolojide değil, aynı zamanda meme hastalıkları ve gebelik süresince de kadının sağlığını geliştirmeyi, önlemeyi ve rehabilitasyonunu sağlar. Erkeklerde ise karşılaşılabilecek sorunları önlemek, cinsel fonksiyonları desteklemek, cerrahi öncesi ve sonrası rehabilitasyon gibi aşamalarda görev alırlar. Ayrıca pelvik taban fizyoterapisi; çocukların, erkeklerin veya kadınların pelvik taban sorunlarına odaklanan fizyoterapi çalışmasını belirtmek için kullanılan bir terimdir. (2)
Fizyoterapistlerin Bu Alandaki Önemi ve Uygulamaları
Fizyoterapistlerin pelvik taban sağlığını korumak ve geliştirmek için kullandığı birçok teknik ve modalite bulunmaktadır. Bunlardan en sık duyulanı ve kullanılanı Kegel egzersizleridir.
Kegel egzersizi; 1948 yılında Arnold Kegel tarafından tanımlanan, pelvik tabanı sıkmayı ve daha sonra gevşetmeyi hedefleyen izole pelvik taban egzersizidir. Bu egzersiz yapılmadan önce ve egzersizin yapılması sırasında dikkat edilmesi gereken birçok kriter vardır. Bu kriterleri en doğru şekilde aktaracak ve egzersizin uygulanmasını planlayıp kontrol edebilecek meslek grubu pelvik taban fizyoterapistleridir.
Öncelikle kişinin pelvik tabanı, uygun test ve ölçüm yöntemleriyle değerlendirilmelidir. Daha sonrasında fizyoterapistler kişinin ihtiyaçlarına göre, bireye özgü egzersiz sıklığını ve şiddetini planlar. Uygulama aşamasında aktif rol alırlar. Uygulamaların takibini yapar ve egzersiz reçetesinde ilerlemeleri takip ederler.
Kegel egzersizi haricinde pelvik taban fonksiyon bozukluğu olan bireylerde kullanılacak modaliteleri ve teknikleri seçer ve uygularlar. Bunlar kişilerin ihtiyaçlarına göre kişi eğitimi, yaşam tarzı değişiklikleri, biyofeedback, solunum egzersizleri, gövde egzersizleri, elektroterapi, manuel terapi ve daha birçok uygulama olabilir. Bunlardan hangisinin size iyi geleceğini öğrenmek için pelvik taban fizyoterapistinize danışınız!
Bu uygulamaların kişiler üzerindeki etkileri bilimsel çalışmalarca da gösterilmiştir.
Akademik çalışmalarda kadın üriner inkontinans (idrar kaçırma) ile ilgili olarak, pelvik taban kas eğitiminin birinci basamak tedavi olarak rutinde uygulanması gerektiğine dair önerileri destekleyen kanıtlar vardır.
Aynı şekilde fekal inkontinans dediğimiz dışkı kaçırmada da fizyoterapistin de içinde olduğu bir tedavi önerilmiştir. (3)
Kanıt düzeyi yüksek diğer çalışmalara bakıldığında da gebeliğin erken dönemlerinde başlanan pelvik taban eğitimiyle birlikte gebeliğin sonlarında ve doğum sonrasında idrar kaçırmanın önlenebileceği gösterilmiştir. (4)
Siz de pelvik tabanınızda bir sorun olduğunu düşünüyorsanız veya yalnızca kontrol ettirmek isterseniz bile ilgili hekime danıştıktan sonra bu alanda çalışan fizyoterapistlerle iletişime geçebilirsiniz.
Sağlıklı günler.
Yazar:
Demet Öztürk
İlk-Orta-Lise eğitimini Ankara’da tamamladı. Başkent Üniversitesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon bölümünden mezun oldu. İkinci üniversite olarak Anadolu Üniversitesi Sağlık Yönetimi bölümünü tamamladı. Halen Hacettepe Üniversitesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı’nda Kadın-Erkek Sağlığı üzerine yüksek lisansını yapmaktadır. Pelvik Taban Sağlığı ve Kadın-Erkek Sağlığı üzerine birçok eğitime ve seminere katılmıştır. Manuel Terapi, Kinezyobantlama, Kuru İğneleme, Access Bars, Visseral Osteopati, Uygulamalı Egzersiz Eğitimi, Pilates, Yoga ve Tai Chi eğitimlerini tamamlamıştır. Birçok alanda kongre, seminer ve sempozyuma katılmıştır. Halen 200 Saatlik Yoga Uzmanlık Eğitimi devam etmektedir. Daha önce çeşitli kliniklerde; Pelvik Taban Fizyoterapisti, Üroterapist, Lenfödem üzerine stajyer fizyoterapist ve Çocuk Fizyoterapisti olarak görev yapmıştır. Şu anda akademik hayatına devam etmektedir.
Kaynakça
1- World Confederation for Physical Therapy. Position Statement. Accessed at https://www.wcpt.org/sites/wcpt.org/files/files/ WCPT_Description_of_Physical_Therapy-Sep07-Rev_2.pdf. Accessed on 16 May 2020.
2- Pereira, G. M. V., Driusso, P., Ferreira, C. H. J., & Brito, L. G. O. (2020). Multidisciplinary approach between physicians and physiotherapists in urogynecology: how can we make it stronger? International Urogynecology Journal.
3- O'Leary BD, Agnew GJ, Fitzpatrick M, Hanly AM. Patient satisfaction with a multidisciplinary colorectal and urogynaecology service. Ir J Med Sci. 2019;188(4):1275–8